Zorg goed voor jezelf en let op je voeding tijdens je zwangerschap. Hou rekening met de voedingsaanbevelingen en vermijd bepaalde voedingsmiddelen die schadelijk kunnen zijn voor je baby. Wat is niet toegestaan en welke voorzorgen moet je allemaal nemen? Een overzicht.

Goed eten tijdens je zwangerschap is essentieel. Meer dan op enig ander moment in je leven is een gevarieerde en evenwichtige voeding nodig om te voldoen aan je toegenomen voedingsbehoeften en om te zorgen dat je baby zich optimaal ontwikkelt. Een zwangerschap gaat ook gepaard met een aantal verboden omdat bepaalde voedingsmiddelen en dranken riskant of absoluut uit den boze zijn. 

Het risico op infecties

Eerst en vooral kan je met een paar eenvoudige hygiënemaatregelen het risico op door voedsel overgedragen infecties beperken. Wanneer je zwanger bent, zijn die voorzorgen nog belangrijker omdat jouw immuunsysteem minder sterk is en het immuunsysteem van je baby nog niet operationeel is. Naast de gebruikelijke basisregels inzake hygiëne en voedselveiligheid moet je extra oppassen voor bepaalde infectieziekten en ze vooral voorkomen:

Toxoplasmose

Toxoplasmose of de kattenziekte komt niet veel voor en is meestal onschuldig. Maar als je zwanger bent en besmet geraakt, kan het ernstige gevolgen hebben voor je kindje. Deze infectie wordt overgebracht door de Toxoplasma gondii, een parasiet die aanwezig is in de bodem en bij uitbreiding op planten en in vlees. Je kan besmet worden door slecht gewassen of onvoldoende gekookt voedsel te eten. In het begin van je zwangerschap zal een bloedonderzoek aantonen of je ooit al toxoplasmose hebt gehad. Als dat zo is, ben je immuun. Zo niet, dan ben je niet beschermd en zal je regelmatig bloed moeten laten afnemen om na te gaan of je sinds de laatste controle niet besmet bent geraakt. 

Als je niet immuun bent tegen toxoplasmose, moet je een paar voorzorgsmaatregelen nemen: 

• Eet geen rauw of halfgaar vlees 
• Vermijd gerookt of gemarineerd vlees (wild), tenzij het goed doorbakken is
• Was fruit, groenten en kruiden grondig om eventuele vuil- en aarderesten te verwijderen. Eet ze niet als je niet weet hoe ze gewassen zijn 
• Was je handen grondig na het aanraken van rauw vlees, groenten of aarde, en voor elke maaltijd 
• Draag handschoenen bij het tuinieren 
• Vermijd contact met katten en hun uitwerpselen (laat iemand anders de kattenbakken dagelijks schoonmaken en ontsmetten)

Listeriose

Listeriose is een zeldzame maar potentieel gevaarlijke infectie voor zowel de mama als de baby. Het kan leiden tot miskramen, vroegtijdige bevallingen en neonatale infecties. Listeriose wordt veroorzaakt door de bacterie Listeria monocytogenes. Ze is wijdverspreid in de natuur en kan worden aangetroffen in plantaardig of dierlijk voedsel, ook als het gekoeld is. 

Daarom wordt aangeraden om tijdens je zwangerschap volgende producten te vermijden:  

• Rauwe melk, zachte kazen met schimmelkorst (zoals camembert, brie), kazen met gewassen korst (zoals munster, pont l’évêque) of industriële geraspte kaas. Verwijder sowieso de korst van alle kazen  
• Bepaalde fijne vleeswaren zoals rillette, paté, ganzenlever, geleiproducten 
• Rauw of halfgaar vlees  
• Rauwe schelpdieren, rauwe vis (sushi, sashimi, tarama), gerookte vis, en schelpdieren die gekookt worden verkocht 

Zorg bovendien voor een onberispelijke koelkasthygiëne.

Het cytomegalovirus (CMV)

Het Cytomegalovirus (CMV) behoort tot de Herpesfamilie en wordt overgedragen via slijmafscheidingen, voornamelijk via speeksel.  De belangrijkste bron van besmetting is contact met jonge kinderen. 

Daarom neem je bij contact met jonge kinderen beter een paar voorzorgsmaatregelen: 

• Deel geen glazen of bestek met hen. 
• Kus je kinderen niet op de mond 
• Deel geen linnen of toiletartikelen (washandjes, handdoeken, tandenborstels,…)
• Was je handen grondig na het snuiten van een kinderneus of het verschonen van een luier.
• Werk je met kleine kinderen? Wees dan extra alert een neem alle mogelijke voorzorgen. 

Ook je partner kan beter deze voorzorgsmaatregelen waarnemen tot na de bevalling.

Salmonellose

Salmonellose is de meest voorkomende infectie door voedsel en manifesteert zich in de vorm van een acute maag-darmontsteking die ernstige gevolgen kan hebben bij bepaalde kwetsbare bevolkingsgroepen, maar ook als je zwanger bent (uitdroging, bloedvergiftiging, sterfte). Het grootste risico is uitdroging, maar de bacterie kan ook door de placenta dringen en in de ergste gevallen de dood van de foetus in de baarmoeder veroorzaken. Om dat te voorkomen, is het belangrijk dat je vlees en groenten goed kookt, de voorkeur geeft aan gepasteuriseerde melkproducten en bereidingen met rauwe eieren vermijdt.

Geen alcohol of tabak, beperk koffie en soja

Naast ziekteverwekkers zijn er nog heel wat andere stoffen die schadelijk zijn voor jou en je baby. Alcohol en tabak bijvoorbeeld, zijn totaal uit den boze. Alcohol gaat immers over van jouw bloed in de bloedbaan van je baby en is schadelijk voor zijn neurologische ontwikkeling. Er is nog geen toxiciteitsdrempel bekend, dus strikte onthouding is de regel. 

Tabak bevat giftige producten die vrijkomen als je rookt (nicotine, koolmonoxide, teer en zware metalen). Het is dan ook erg aangeraden om te stoppen met roken als je zwanger bent en zo de risico’s voor je baby te beperken (miskraam, foetale sterfte, placentacomplicaties, prematuriteit, intra-uteriene groeivertraging). 

Aarzel niet om hulp te vragen bij het stoppen met roken, want je kan nicotinevervangende middelen gebruiken. Vraag dus zeker advies aan je arts. Ook passief roken (wanneer iemand naast je rookt) brengt risico’s met zich mee, dus blijf uit de buurt van rokers!
Er zijn nog voedingsmiddelen die je beter mijdt als je zwanger bent: lever en leverproducten bevatten vitamine A, waarvan een teveel schadelijk kan zijn voor je baby. Soja en sojaproducten bevatten fyto-oestrogenen (hormonen). Dat zijn eigenlijk hormoonontregelaars die de hormonale ontwikkeling van je kindje kunnen verstoren. Producten die verrijkt zijn met fytosterolen (= cholesterolverlagende producten zoals margarines, yoghurt, zuiveldranken en slasauzen) kan je beter ook mijden.

De meest recente aanbevelingen betreffen ook nog bepaalde vissen waarvan bekend is dat zij veel kwik zijn gaan bevatten (met name lamprei, zwaardvis, kwabaal, paling, snoek, zeebrasem en tonijn). De gevaren van kwik bij de mens werden in de jaren ‘40 aan het licht gebracht in Minamata, Japan, waar de bevolking in grote mate aan kwik was blootgesteld door het eten van besmette vis. Tot de waargenomen effecten behoorden neurologische stoornissen of misvormingen bij kinderen die tijdens hun ontwikkeling (zwangerschap) of tijdens de borstvoeding werden blootgesteld. Geef ook de voorkeur aan fruit en groenten die niet met pesticiden zijn behandeld (of die zeer goed zijn gewassen). En nog een laatste tip: matig je cafeïneconsumptie, want die kan de hartslag van je baby versnellen.