Tijdens de zwangerschap is het risico op een tekort aan essentiële voedingsstoffen vrij groot. Jodium speelt een belangrijke rol bij de neurologische ontwikkeling van je kindje. We zetten de fysiologische verklaringen en voedingsadviezen op een rijtje.
Jodium is een natuurlijk chemisch element, dat betrekkelijk zeldzaam is in de natuur, maar essentieel is voor de goede werking van het menselijk lichaam. Dit spoorelement is betrokken bij de synthese van schildklierhormonen, die op hun beurt een belangrijke rol spelen bij de celgroei en -differentiatie, bij het basaal metabolisme van eiwitten, vetten en koolhydraten en bij de werking van heel wat onmisbare weefsels en organen. Schildklierhormonen versnellen de hartslag, stimuleren de lipolyse en de cholesterolafbraak en activeren de afbraak en biosynthese van vele moleculen.
Bij de mens zit jodium in kleine hoeveelheden geconcentreerd in de schildklier. We halen jodium vooral uit zeevis, schelpdieren, eieren, zuivelproducten en granen. Afhankelijk van onze leeftijd, geslacht en fysiologische status hebben we er meer of minder van nodig (70 tot 200 µg / dag) (Hoge Gezondheidsraad, 2016). Ernstig jodiumtekort gaat gepaard met onomkeerbare mentale stoornissen. In westerse landen waar het risico minder groot is, kan het zich uiten in gewichtstoename, vruchtbaarheidsstoornissen, het ontstaan van een struma in een meer of minder uitgesproken context van hypothyreoïdie. Te veel jodium (meer dan 600 µg/dag voor volwassenen) is ook schadelijk, meer bepaald voor het hart- en nierfunctie.
Tijdens de zwangerschap hebben jij én je baby meer jodium nodig
Voldoende jodium innemen in de periode vóór de conceptie is belangrijk om de kansen op bevruchting te optimaliseren, maar ook tijdens de zwangerschap en de borstvoeding is gezonde voeding nodig. En dan neemt je jodiumbehoefte óók toe, want:
Enerzijds treden er door de zwangerschap hormonale veranderingen op, zoals hyperoestrogenisme (hoge oestrogeenspiegels), waardoor de renale klaring van jodium (de uitscheiding via de urine) toeneemt. Bovendien verhoogt de zwangerschap de synthese van schildklierhormonen, die daardoor extra jodium verbruiken.
Anderzijds zal de foetus, die in het begin van de zwangerschap afhankelijk is van de schildklierhormonen van de moeder, in het tweede deel van de zwangerschap een deel van het anorganische jodium van de moeder opslorpen voor de synthese van zijn eigen schildklierhormonen, die essentieel zijn voor de ontwikkeling van zijn hersenen.
Dus : verhoog je jodium-inname ! Dit voorkomt schildklierhypertrofie bij de moeder en neonatale hypothyreoïdie bij het kind, wat min of meer ernstige psychomotorische en intellectuele stoornissen kan veroorzaken. Een matig tot ernstig jodiumtekort bij zwangere vrouwen kan ook leiden tot miskramen, vroegtijdige bevallingen, verhoogde morbiditeit en mortaliteit bij pasgeborenen en ontwikkelingsstoornissen van het centrale zenuwstelsel die verantwoordelijk zijn voor endemisch cretinisme met psychomotorische achterstand.
Aanbevelingen en jodiumsupplementen voor zwangere vrouwen
Verhoog je jodium-inname!
In België wordt het algemene jodiumtekort weggewerkt. Bij zwangere vrouwen en vrouwen die borstvoeding geven, is de inname volgens de Hoge Gezondheidsraad echter nog steeds onvoldoende. Geschat wordt dat 59% van de Belgische zwangere vrouwen een jodiumtekort heeft (Vandevijvere, 2013).
De officiële aanbevelingen (Hoge Raad voor de Gezondheid, 2016) zijn formeel: de jodiuminname bij zwangere vrouwen moet 200 µg / dag zijn.
Voeding is de belangrijkste bron van jodium. Jammer genoeg moet je tijdens de zwangerschap net heel voorzicht zijn met het eten van schaaldieren. Zeevis (let erop dat je deze tijdens de zwangerschap voldoende gekookt eet), eieren en zuivelproducten zijn dan weer uitstekende bronnen van jodium. Daarom helpen voedingssupplementen met jodium om de aanbevolen hoeveelheid jodium binnen te krijgen. Vraag je arts om advies.
MEER WETEN
- HGR – Hoge Gezondheidsraad: Voedingsaanbevelingen voor België – 2016 (HGR advies 9285) (September 2016)
- Iodine deficiency among Belgian pregnant women not fully corrected by iodine-containing multivitamins: a national cross-sectional survey. Stefanie Vandevijvere S et al. Br J Nutr. 2013; 109(12): 2276-2284. Studie uitgevoerd bij 1311 zwangere vrouwen. Jodiumtekort bij een aangehouden joduriegrens van 150 μg/l.
- Teratology public affairs committee position paper: iodine deficiency in pregnancy. Sarah G. Obican et al. Birth Defects Res A Clin Mol Teratol. 2012; 94(9): 677-682.
- The effects of iodine deficiency in pregnancy and infancy. Michael B. Zimmermann. Paediatr Perinat Epidemiol. 2012; 26 Suppl 1: 108-117.