Het lactatieproces is een natuurlijk verschijnsel dat tijdens de zwangerschap wordt voorbereid en dat je in staat zal stellen om heel precies aan de voedingsbehoeften van je baby te voldoen. Bij vrouwen is de functionele eenheid voor de melkproductie de alveolus, een “klier” die zich in de borst bevindt en ongeveer honderd lactocyten bevat, cellen die melk aanmaken. De melk bereikt dan de tepel via het melkkanaal. Dit proces is onderhevig aan de invloed van hormonen: oestrogeen en progesteron, en daarna prolactine en oxytocine. Het is rond de 2de à 3de dag na de bevalling dat de echte “melkroes” optreedt, die het significante begin van de melkproductie aangeeft. De melk zal kwalitatief en kwantitatief variëren in de loop van de tijd en naargelang de vraag van je kind. Moedermelk is in feite een ‘evoluerend voedsel’.

In het begin is dat colostrum, een dikke, oranjekleurige vloeistof die zeer goed verteerbaar is en niet alleen rijk aan eiwitten, maar vooral ook aan antilichamen en witte bloedcellen die je baby zullen beschermen nu hij de beschermde omgeving van de baarmoeder heeft verlaten.

De zogenaamde overgangsmelk verrijkt zich vervolgens met lipiden en wordt uiteindelijk rijpe melk.

Moedermelk bevat:

• eiwitten en stikstofhoudende stoffen caseïne, immunoglobulinen, groeifactoren, cytokinen, vitaminen (8 tot 12 g/l, een gehalte dat duidelijk lager ligt dan dat van de melk van andere zoogdieren)
• vetten die worden gekenmerkt door hun hoge verteerbaarheid: cholesterol en meervoudig onverzadigde vetzuren;
• koolhydraten (waarvan 63 g/l lactose) en oligosacchariden die fungeren als prebiotica die van essentieel belang zijn voor de opbouw van het bacteriële ecosysteem van je kind, 
• minerale zouten,
• aminozuren zoals taurine.

Bovendien evolueert moedermelk in de loop van de dag en tijdens het voeden zelf. Tijdens het zuigen wordt de melk namelijk geleidelijk geladen met koolhydraten, eiwitten en vetten. Deze veranderingen komen overeen met de behoeften van je baby. Hoeveel melk je produceert, hangt af van hoeveel je kindje vraagt.

Er zijn tal van wetenschappelijke studies verricht naar de voordelen van borstvoeding voor jou en je baby.
Voor je baby is het in de eerste plaats goed om infecties te voorkomen: de melk bevat beschermende factoren die inwerken op het onrijpe immuunsysteem van je baby en bijdragen tot de ontwikkeling ervan. Het is gebleken dat kinderen die borstvoeding krijgen minder vatbaar zijn voor diarree en zelfs voor KNO-infecties. De darmflora en de ontlasting van baby’s die borstvoeding krijgen, bevatten ook meer “nuttige” bacteriën van het bifidustype.

Borstvoeding zou ook bescherming bieden tegen huidallergieën (eczeem), voedselallergieën en ademhalingsallergieën (nog te bevestigen) en zou zwaarlijvigheid, vasculaire risico’s (bloeddruk, cholesterol) of diabetes type II kunnen voorkomen.

Eerst en vooral helpt borstvoeding je baarmoeder sneller naar zijn normale vorm terug te keren na de bevalling, waardoor de kans op bloedingen afneemt. Borstvoeding bevordert namelijk de afscheiding van oxytocine, een hormoon dat de baarmoeder doet samentrekken. Deze weeën zorgen ervoor dat de baarmoeder zich terugtrekt nadat je baby is uitgestoten. Borstvoeding verhoogt ook het calorieverbruik, en bevordert dus gewichtsverlies na de zwangerschap. Op langere termijn zou borstvoeding bescherming bieden tegen bepaalde vormen van kanker (vooral borstkanker).

Tenslotte kan borstvoeding de band tussen moeder en kind versterken, met name door de afscheiding van oxytocine – het “hechtingshormoon” – dat door het geven van borstvoeding wordt geaccentueerd. 

27 kraamklinieken in België hebben het label “Baby-Friendly Hospital” gekregen, wat betekent dat zij voldoen aan criteria die erop gericht zijn de band tussen pasgeborenen en ouders te bevorderen, met name door huid-op-huidcontact tijdens de eerste levensuren en het op gang brengen van borstvoeding na de geboorte.